28 χρόνια από τον θάνατο του ζωγράφου Ασαντούρ Μπαχαριάν

Αισθαντικός ζωγράφος (που καταπιάστηκε ιδιαίτερα με την υδατογραφία), δραστήριος πολιτιστικός εμψυχωτής και, πάνω απ' όλα, ζεστός άνθρωπος ήταν ο Ασαντούρ Μπαχαριάν. Εμπνευστής και ιθύνων νους του Πνευματικού και Καλλιτεχνικού Κέντρου «΄Ωρα» (που στεγαζόταν στο καλαίσθητο νεοκλασικό της οδού Ξενοφώντος 7), ήταν ακόμη συνιδρυτής (μαζί με τη Δήμητρα Τσούχλου) του Κέντρου Γραμμάτων και Τεχνών «Αποψη» το 1983.

Ο Μπαχαριάν γεννήθηκε στην Αθήνα το 1924. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με δασκάλους τον Αργυρό και τον Μπισκίνη. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής έλαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Εξαιτίας της δράσεώς του αυτής υπήρξε πολιτικός κρατούμενος επί 15 χρόνια (από το 1945 ως το 1960). Το 1961 πραγματοποίησε την πρώτη ατομική του έκθεση στην γκαλερί «Ζυγός» (είχε πρωτοεμφανισθεί το 1958 στο «Σαλόνι Νέων Καλλιτεχνών», που είχε οργανώσει η ίδια γκαλερί) για να πραγματοποιήσει στα κατοπινά χρόνια πολυάριθμες εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το 1969 ίδρυσε την «΄Ωρα», που, σύμφωνα με τον Σαράντη Καραβούζη, απετέλεσε «προέκταση της ζωγραφικής του σε πράξη»

«Γεννημένη σε μία δύσκολη στιγμή», σημείωνε ο Μανόλης Ανδρόνικος, «σε ώρα σιωπής και σκοταδιού, η “΄Ωρα” άρχισε τη ζωή της δύσκολα και χωρίς συμπαράσταση». Παρά τις αντιξοότητες, η γκαλερί έγινε σύντομα πόλος συσπείρωσης των πνευματικών ανθρώπων, αποτελώντας, κατά την έκφραση του Στρατή Τσίρκα, «μία όαση πολιτισμού μέσα στη χουντική Σαχάρα». Εν τούτοις η διαδρομή της «'Ωρας» επρόκειτο να ξεπεράσει την Επταετία και τη μεταπολιτευτική περίοδο, διατρέχοντας τα χρόνια της δεκαετίας του 1980 και φθάνοντας ως το τέλος του 1992. Από την αίθουσά της θα περάσει μία πλειάδα ονομάτων της ελληνικής ζωγραφικής που ανήκουν σε διαδοχικές γενεές. Ανάμεσά τους οι Αστεριάδης, Απάρτης (αναδρομική γλυπτικής το 1971), Γαλάνης, Διαμαντόπουλος (έκανε έκθεση στην «΄Ωρα» το 1975, μετά από 30 χρόνια μόνωσης), Βακαλό, Κατράκη, Τέτσης, Βακιρτζής, Φωκάς, Κσψίδης, Μιγάδης, Πρέκας, αλλά και οι νεότεροι Μπότσογλου, Θεοφυλακτόπουλος, Γουναρίδης, Χουλιαράς, Κατζουράκης και Καραβούζης, φθάνοντας ως πολύ νέους όπως οι Σακαγιάν, Μ. Μανουσάκης, Μποκόρος, Κρητικός, Φιλοπούλου, Παπαφίλη και πολλοί άλλοι.

Σε εποχές που οι αίθουσες τέχνης στην Αθήνα ήταν λίγες και οι ευκαιρίες για νέους ζωγράφους περιορισμένες, η «΄Ωρα» υπήρξε ο φιλικός χώρος στον οποίο έκαναν τα πρώτα τους βήματα πολλοί καλλιτέχνες, οι οποίοι (όπως φαίνεται και από τα ονόματα που απαριθμήσαμε ενδεικτικά) διακρίθηκαν ιδιαίτερα στη συνέχεια. Εν τούτοις οι εκδηλώσεις που φιλοξένησε η «΄Ωρα» δεν ήταν μόνον εικαστικού περιεχομένου, περιέλαβαν το θέατρο, τη μουσική, τον κινηματογράφο, τη λαογραφία και τη λογοτεχνία. Εκεί διάβασαν αποσπάσματα από τα έργα τους συγγραφείς όπως ο Δημήτρης Χατζής ή ο Στρατής Τσίρκας. Το ενδιαφέρον της «΄Ωρας» για τους νέους θεσμοποιήθηκε το 1975 με τη «Συνάντηση των Νέων Δημιουργών», από όπου, αν μείνει κανείς στον χώρο της λογοτεχνίας, πέρασαν ονόματα όπως ο Δενέγρης, ο Κοντός, η Λαϊνά, ο Πούλιος, ο Στεριάδης, ο Μήτρας, ο Τατσόπουλος, ο Ραπτόπουλος, ο Γκιμοσούλης και πολλοί άλλοι.

Η «΄Ωρα» σημείωσε και αξιόλογη εκδοτική δραστηριότητα με αποκορύφωμα το «Χρονικό», που ήταν ένα ετήσιο πανόραμα της καλλιτεχνικής και πνευματικής κίνησης του τόπου. Η «΄Ωρα» συνέχισε τη λειτουργία της και μετά τον θάνατο του Μπαχαριάν το 1990, χάρη στη σύζυγο και συνεργάτιδά του Χριστίνα Μπαχαριάν. Εν τούτοις η γκαλερί υποχρεώθηκε τελικά να διακόψει τη λειτουργία της τον χειμώνα του 92, καθώς ο Δήμος Αθηναίων διεκδικούσε το νεοκλασικό της οδού Ξενοφώντος. Αν και η «΄Ωρα» δεν υπάρχει πια, η συνεισφορά της στην πολιτιστική ζωή είναι (μέσω των καλλιτεχνών στων οποίων την ανάδειξη συνέβαλε και των εκδηλώσεων τις οποίες φιλοξένησε) διαρκής και εμφανής.